Nằm trên gò đất cao giữa đồng lúa tại xã Bình Thạnh (huyện Trảng Bàng, Tây Ninh), tháp cổ Bình Thạnh có niên đại xây dựng khoảng thế kỷ VIII - IX. Công trình là một trong những kiến trúc tháp cổ quý hiếm, tồn tại gần như nguyên vẹn, tiêu biểu cho kiến trúc thuộc nền văn hóa Óc Eo.
Tháp Bình Thạnh được phát hiện năm 1886. Tháp có nền hình vuông, cao 10 m, mỗi cạnh 5 m, được xây dựng đúng bốn hướng.
Cửa chính được xây nhô hẳn ra ngoài, rộng 1 m, cao 2 m. Trên cửa chính là một phiến đá lớn, hình chữ nhật, chạm nổi hình hoa cúc cách điệu. Ba mặt Tây - Nam - Bắc đều có cửa giả được đắp nổi các hoa văn, trang trí tinh xảo.
Tháp cổ Bình Thạnh được xây dựng bằng gạch với kỹ thuật tương tự như ở các đền tháp Chăm ở miền trung Việt Nam. Các viên gạch liên kết với nhau mà không cần một chất kết dính nào.
Những hoa văn, phù điêu trang trí hình hoa lá, thần linh... mà cư dân địa phương thờ cúng cách đây cả nghìn năm được thiết kế tinh xảo quanh tháp.
Không gian bên trong tháp nhỏ, thờ biểu tượng sinh thực khí Linga và Yoni.
Kiến trúc phía trên tầng mái nhìn từ bên trong tháp với những viên gạch được xây theo hình vuông, chụm lại ở đỉnh tháp.
Hiện tháp Bình Thạnh (cùng với tháp Chóp Mạt ở Tây Ninh) là hai đền tháp còn nguyên vẹn của nền văn hóa Óc Eo. Tháp được trùng tu lớn vào năm 1998, dù vậy công trình này vẫn còn nhiều chỗ bị hư hỏng, gạch bong tróc, bị ăn mòn.
Tổng thể kiến trúc khu vực này gồm ba tháp chính. Tuy nhiên hai tháp còn lại chỉ còn dấu tích. Ngôi tháp giữa với phần nền còn sót lại ngổn ngang. Tháp còn lại chỉ còn xác định được một cái nền vuông.
Cạnh tháp là đình Bình Thạnh, được xây dựng năm 1995. Hệ thống đền tháp ở Tây Ninh chứng minh nơi đây là địa bàn phát triển và nối tiếp từ văn hóa Đồng Nai đến văn minh Óc Eo cho tới khi người Việt đặt chân đến vào thế kỷ 17.
Quỳnh Trần